2017
Wpisujemy koronkę koniakowską na listę UNESCO
23 marca odbyło się historyczne spotkanie, podczas którego koronczarki wyraziły zgodę i chęć wpisania "tradycji wytwarzania koronki koniakowskiej" na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Zostało ono zorganizowane przez Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej.
Konsultacje społeczne miały miejsce w Centrum Pasterskim w Koniakowie, które zaszczyciła obecnością dr Kinga Czerwińska z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej z Uniwersytetu Śląskiego, gdzie przedstawiła koronczarkom zasady i sens wpisania tradycji na listę dziedzictwa.
Finalnie, by wniosek mógł zostać złożony do Narodowego Instytutu Dziedzictwa środowisko koronczarek musiało wybrać swego reprezentanta. Propozycje były różne, gdyż zasłużonych artystek w tej dziedzinie jest wiele. Ostatecznie zaproponowano Zuzannę Ptak, wybitną koronczarkę, laureatkę nagrody im. Oskara Kolberga w 2015, tegoroczną stypendystkę MKiDN, która pielęgnuje warsztat koronki koniakowskiej od 10 roku życia, jest inicjatorką wielu spotkań, wydarzeń, ale przede wszystkim jest nauczycielką tej techniki. Przekazuje ją we własnym domu swoim córkom, wnuczkom, ale także z chęcią służy radą i pomocą sąsiadkom, ich dzieciom i znajomym.
W myśl Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 roku określenie niematerialne dziedzictwo kulturowe „oznacza praktyki, wyobrażenia, przekazy, wiedzę i umiejętności – jak również związane z nimi instrumenty, przedmioty, artefakty i przestrzeń kulturową – które wspólnoty, grupy i, w niektórych przypadkach, jednostki uznają za część własnego dziedzictwa kulturowego. To niematerialne dziedzictwo kulturowe, przekazywane z pokolenia na pokolenie, jest stale odtwarzane przez wspólnoty i grupy w relacji z ich otoczeniem, oddziaływaniem przyrody i ich historią oraz zapewnia im poczucie tożsamości i ciągłości, przyczyniając się w ten sposób do wzrostu poszanowania dla różnorodności kulturowej oraz ludzkiej kreatywności. Dla celów niniejszej Konwencji, uwaga będzie skierowana wyłącznie na takie niematerialne dziedzictwo kulturowe, które jest zgodne z istniejącymi instrumentami międzynarodowymi w dziedzinie praw człowieka, jak również odpowiada wymogom wzajemnego poszanowania między wspólnotami, grupami, jednostkami oraz zasadom zrównoważonego rozwoju”.
Zgłaszany element jest zgodny z definicją niematerialnego dziedzictwa kulturowego konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego ponieważ: tradycje wytwarzania koronki koniakowskiej to od ponad stu lat ciągle żyjące praktyki w Koniakowie, które stanowią dla mieszkańców element tożsamości kulturowej. Wiedza i umiejętności dotyczące sztuki koronkarstwa w Koniakowie, Istebnej i Jaworzynce przekazywana z pokolenia na pokolenie w sposób werbalny i ustny historycznie ukształtowała tę społeczność, sprawiając iż sztuka ta ją identyfikuje, łączy i zapewnia swoistą ciągłość.
Prace przygotowawcze, badania, rozmowy z koronczarkami trwały rok. Wniosek opracowała mgr Lucyna Ligocka – Kohut.
Komisja zatwierdzająca wnioski zbiera się końcem marca, więc teraz musimy niecierpliwie czekać i trzymać kciuki, by się udało.
mgr Lucyna Ligocka - Kohut
