Gmina Istebna - oficjalna strona

JERZY KUKUCZKA - BIOGRAM

     Jerzy Kukuczka urodził się w 1948 roku w Katowicach. Zginął tragicznie w 1989 roku podczas próby zdobycia, nieosiągalnej wówczas dla żadnego wspinacza legendarnej południowej ściany Lhotse. Przez wielu teoretyków, uważany jest za najwybitniejszego himalaistę w historii. Najbardziej rozpoznawalnym z jego wyczynów jest zdobycie Korony Himalajów i Karakorum. Dokonał tego jako drugi człowiek na świecie. Nie to jednak było istotą Jego działalności wysokogórskiej. Przede wszystkim najbardziej wartościową cechą  dokonań Kukuczki było pionierskie i nowatorskie podejście do himalaizmu. Spośród czternastu szczytów ośmiotysięcznych, stanowiących Koronę Himalajów, na dziesięć wszedł nowymi drogami, cztery szczyty zdobył jako pierwszy zimą, trzynaście bez tlenu, siedem w stylu alpejskim, a jeden samotnie. Wszystkie szczyty zdobył w czasie o połowę krótszym niż jego poprzednik - Reinhold Messner.

     Od tragicznej śmierci Kukuczki, która miała miejsce wiele lat temu, Jego postać nadal pozostaje żywa. Jego osoba pojawia się nieustannie w mediach, powstają nowe książki, artykuły, filmy, prace dyplomowe. W środowisku wspinaczy jest często wspominany podczas festiwali górskich, prelekcji, spotkań. Jego imieniem nazwano kilka ulic polskich miast oraz katowickie osiedle . Został także patronem wielu szkół oraz Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach. Nie ma wątpliwości, że Jerzy Kukuczka to postać, która wpisała się trwałe w historię polskiego sportu i pomimo upływu lat pozostaje żywa i ceniona.

     W drodze na Himalajskie szczyty Kukuczce towarzyszyli znakomici partnerzy tacy jak Wojtek Kurtyka, Artur Hajzer, Andrzej Czok, Krzysztof Wielicki, Tadeusz Piotrowski, Andrzej Zyga Heinrich, Tadeusz Piotrowski czy Carlos Carsolio.

     Jerzy Kukuczka i Jego Korona Himalajów i Karakorum:

1. Lhotse, 4 października 1979 r. Jerzy Kukuczka, Andrzej Czok, Zygmunt Andrzej Heinrich i Janusz Skorek

2. Mount Everest, 19 maja 1980 r. Jerzy Kukuczka, Andrzej Czok

3. Makalu, 15. października 1981 r. Jerzy Kukuczka

4. Broad Peak, 30 lipca 1982 r. Jerzy Kukuczka, Wojciech Kurtyka

5. Gasherbrum II, 1 lipca 1983 r. Jerzy Kukuczka, Wojciech Kurtyka

6. Gasherbrum I, 23 lipca 1983 r. Jerzy Kukuczka, Wojciech Kurtyka

7. Dhaulagiri, 21 stycznia, 1985 r. Jerzy Kukuczka, Andrzej Czok

8. Chu Oyu, 13 lutego, 1985 r. Jerzy Kukuczka, Zygmunt Andrzej Heinrich

9. Nanga Parbat, 13 lipca 1985 r. Jerzy Kukuczka, Carlos Carsolio, Zygmunt Andrzej Heinrich i Sławomir Łobodziński

10. Kanghenjunga, 11 stycznia, 1986 r. Jerzy Kukuczka, Krzysztof Wielicki

11. K2, 8 lipca 1986 r. Jerzy Kukuczka, Tadeusz Piotrowski

12. Manaslu, 10 listopada, 1986 r. Jerzy Kukuczka, Artur Hajzer

13. Annapurna, 3 lutego, 1987 r. Jerzy Kukuczka, Artur Hajzer

14. Shisha Pangma, 18 września, 1987 r. Jerzy Kukuczka, Artur Hajzer

WYPRAWA NA POŁUDNIOWĄ ŚCIANĘ LHOTSE W 1989 ROKU

     Początkowo wszystkie przygotowania związane z wyprawą szły dobrze. Zazwyczaj podstawowe problemy ówczesnych wypraw były związane z pozyskiwaniem finansów. Właściwie z ciągłym ich brakiem. Takie czasy. Tym razem pod względem finansowym wszystko szło niespodziewanie pomyślnie. Kiedy jednak przygotowania wydawały się dopięte na ostatni guzik, w ostatniej chwili cały plan posypał się jak domek z kart. Wystarczyła jedna wiadomość, prosto z Himalajów – lawina, pięciu Polaków zginęło na Evereście. Chrobak, Heinrich, Gardzielewski, Falko, Otręba. Przyjaciele, partnerzy, koledzy Jerzego. Kwiat polskiego taternictwa. Największa polska tragedia oczywiście wywarła piorunujące wrażenie na wszystkich – skład planowanej wyprawy rozpadł się w mgnieniu oka. Wszyscy uczestnicy jednogłośnie powiedzieli „pas”. Wszyscy, ale nie Kukuczka. Pomimo ogromnych przeciwności nie dał za wygraną. Oczywiście ostatecznie udało mu się postawić na swoim.

     Z końcem sierpnia polscy himalaiści w składzie: Jerzy Kukuczka (kierownik wyprawy), Ryszard Warecki (zastępca kierownika), Ryszard Pawłowski, Maciej Pawlikowski, Przemysław Piasecki, Tomasz Kopyś, Michał Kulej lecą do Katmandu. Wspinacze podróżują partiami, jako ostatni do Nepalu dociera Kukuczka. Himalaistom towarzyszą ekipy telewizyjne z Polski, Włoch i Szwajcarii w składzie: Elżbieta Piętak (Telewizja Polska), Witold Oklek (Telewizja Polska), Lucia Mariani (Szwajcaria), Fulvio Mariani (Szwajcaria), Floriano Castelnuovo (Włochy). W składzie wyprawy znajduje się także radiooperator Leszek Cichy oraz francuski himalaista yves Ballu, który w swoich planach ma wysoki lot na paralotni.

     6 września 1989 roku grupa alpinistów mających na celu zdobycie Lhotse południową ścianą dociera do bazy. Od tego momentu przez kolejne 48 dni toczy się walka. Walka z czasem, niekorzystnymi warunkami pogodowymi i skrajnie niebezpiecznym terenem. Tymczasem w bazie międzynarodowe ekipy filmowe śledzą każdy ruch himalaistów. Frustracja brakiem pogody, niedostatkiem możliwości podjęcia działalności górskiej rośnie.

     13 września Michał Kulej, Ryszard Pawłowski, Jerzy Kukuczka, Fulvio Mariani, Floriano Castelnuovo zakładają obóz I na wysokości 5800 metrów. 14 września Kukuczka wyrusza na rekonesans. Wykorzystuje stare poręczówki, polską asekurację. W niestromym terenie jednak osuwa się i traci równowagę. Nic wielkiego, po kilkunastu metrach  udaje mu się opanować sytuację, jednak  oszołomiony wraca do obozu. Po wszystkim zapisuje kilka słów w swoim  pamiętniku: „Boże, czuwasz nade mną, podarowałeś mi drugie życie”.

     16 września na wysokości 6200 metrów Przemysław Piasecki i Maciej Kulej zakładają obóz II. Następnie 28 września Kukuczka, Kulej, Pawłowski i Castelnuovo rozbijają obóz III na 6800 metrach. 5 października na wysokości 7100 metrów staje obóz IV, zakładają go Piasecki, Kulej i Kopyś. 8 października na wysokości 7450 metrów himalaiści zakładają obóz V.

     O 8 rano 24 października Jerzy Kukuczka i Ryszard Pawłowski wyruszają z namiotu szturmowego z zamiarem zdobycia szczytu. Choć pogoda jest wyjątkowo dobra, ryzyko nadal pozostaje ogromne. Zazwyczaj w górnych partiach, na wysokości, na której znajdowali się Pawłowski i Kukuczka, teren staje się łatwiejszy, często bywa tak, że alpiniści idący razem wcale nie muszą się asekurować. Jednak to było Lhotse i w tym momencie sytuacja była całkowicie inna – z punktu, w którym znajdowali się wspinacze, w dół opadało trzykilometrowej długości, niemal pionowe urwisko.

     Decydują się użyć długiej, osiemdziesięciometrowej liny. Jest jednak bardzo cienka – liczy sobie zaledwie siedem milimetrów. Zazwyczaj takich lin używa się w skałkach. Jednak na tej wysokości każdy gram ma niezwykłe znaczenie. Można powiedzieć, że to bardzo skąpa, iluzoryczna forma asekuracji, jednak w obliczu pionowej ściany, której do tej pory nie udało się przejść absolutnie nikomu, nawet cienka nić zdaje się dawać poczucie bezpieczeństwa.

     Pawłowski asekuruje, pierwszy idzie Kukuczka. Porusza się szybko i pewnie, jak zwykle. udaje mu się pokonać najtrudniejszy odcinek, do łatwego miejsca zostaje już tylko kilka metrów. Lina zbliża się ku końcowi, wspinaczy dzieli zatem mniej więcej 70 metrów. Między nimi założone przeloty asekuracyjne. Znajdują się na wysokości około 8300 metrów. Kukuczka  wydaje się sięgać już ośnieżonej grani. Jednak nagle, niespodziewanie zaczyna się osuwać. Najpierw wolno, pierwszy punkt nie zadziałał, powinien zadziałać drugi. Nie zadziałał. Jerzy zsuwa się coraz szybciej, obija się o skały. W momencie gdy spada poniżej stanowiska asekuracyjnego

     Pawłowski zamiera. Wydaje się, że nie ma szans, by stanowisko wytrzymało, jednak nagle pod ciężarem spadającego ciała cienka lina pęka, przecina ją krawędź skały. Pawłowski oniemiały, jeszcze ciągle czekający na potężne szarpnięcie, spogląda w przepaść – pionową, trzykilometrową otchłań. Jedynym dochodzącym do niego dźwiękiem jest brzęk obijającego się o skały czekana.

     Pawłowski, zmuszony do samodzielnego odwrotu, nie ma możliwości poinformowania reszty uczestników wyprawy o śmierci Jerzego. Kukuczka spadł w przepaść razem z radiotelefonem. Co więcej, ustawienie ściany nie pozwala na pełne obserwowanie jej z bazy. Himalaiści oczekujący na dole nie wiedzą o tym, że Pawłowski wraca sam. Nocuje nieopodal obozu VI, na skalnej płycie pokrytej śniegiem, nie zauważając w ciemności namiotu.

     Tymczasem pozostali wspinacze zauważają samotną postać, niewielką kropę. Nadal nie znając szczegółów tragedii, Pawlikowski i Piasecki jako grupa wspomagająca wychodzą naprzeciw powracającemu Pawłowskiemu. Napotykają go nieco powyżej obozu V. Po kilku godzinach zgłaszają do bazy krótki komunikat: Jurek odpadł. Wyprawa zostaje zakończona.

     Wbrew utrzymującej się wiele lat, oficjalnej informacji o pogrzebie w Himalajach, ciało Kukuczki nigdy nie zostało odnalezione. Była to jego siedemnasta himalajska wyprawa. Trzecia na Lhotse. Na szczyt, od którego dziesięć lat wcześniej rozpoczął swoją zawrotną karierę. I właśnie tam, 24 października 1989 roku, pod legendarną południową ścianą, pozostał już na zawsze. Pośród gór, którym całkowicie poświęcił ostatnie lata swojego życia.

     Południowa ściana Lhotse pochłonęła trzech polskich Himalaistów. Rafała Chołdę w 1985 roku, Czesława Jakiela w 1987 roku i Jerzego Kukuczkę w roku 1989. W 2008 roku przyjaciele ofiar wznieśli ku ich pamięci czorten. Tradycyjnie, czorten jest budową sakralną, pełniącą funkcję relikwiarza. Ten stanowi symboliczny grób polskich himalaistów. Himalaistów, którzy zginęli, zmagając się z południową ścianą Lhotse. Znajduje się w Chukung – ostatniej osadzie w drodze pod ścianę

Fragment książki „Królowa. Lhotse ‘89”

„Królowa. Lhotse ‘89”

Z Archiwum Jerzego Kukuczki; Tom II; Autor dziennika: Jerzy Kukuczka

Redaktor naczelny: Katarzyna Zioło

Wydawca: Fundacja Wielki Człowiek

Data premiery: 6 września 2019

Książka dostępna jest na stronie: sklep.jerzykukuczka.com

• Tekst na podstawie:  www.wielkiczlowiek.pl

fundacja@wielkiczlowiek.pl