2020
Fortyfikacje Szańce - wspólna historia, która łączy do dzisiaj
W dniu 5 września 2020 roku w Mostach koło Jabłonkowa, w przysiółku Szańce uroczyście otwarto nowoczesny budynek Centrum Zwiedzania Fortyfikacji Szańce. Razem z wójtem Andrzejem Niedobą i władzami wojewódzkimi wstęgę przecięła Izabella Wołłejko-Chwastowicz, konsul generalny RP w Ostrawie. Otwarciu towarzyszyły salwy muszkieterów z grupy rekonstrukcji historycznej. Powstanie nowego budynku – stanowiącego połączenie miniekspozycji i centrum informacji – wieńczy projekt „Geopark MEGOŇKY – ŠANCE" realizowany przez Województwo Morawsko-Śląskie, słowacki Urząd Województwa Żylińskiego, gminę Mosty koło Jabłonkowa oraz Miasto Czadca. W ramach projektu powstała siedmiokilometrowa trasa krajoznawcza oraz ścieżka rowerowa łączące twierdzę z geoparkiem.
– Twierdza Szańce jest zabytkiem kultury narodowej obejmującym pozostałości systemu obronnego. Można się stąd przespacerować aż do słowackiego Geoparku Megoňky – kamieniołomu, w którym znajduje się nowa wystawa geologiczna z unikatową kamienną kulą o wadze 25 ton – wyjaśnił wicehetman województwa morawsko-śląskiego Jan Krkoška. Koszty realizacji całego czesko-słowackiego przedsięwzięcia przekraczają 26 milionów koron. 85 proc. tej kwoty stanowią środki z funduszy europejskich.
W wydarzeniu udział wzięła Aneta Legierska, kierownik promocji Gminnego Ośrodka Kultury, który wspólnie z GOTIC Góralskie Centrum Informacji Turystycznej z Mostów koło Jabłonowa realizuje projekt nr CZ.11.4.120/0.0./0.0./16_010/002274, pt. "Opevnění Šance – společná historie, která spojuje dodnes / Fortyfikacje Szańce - wspólna historia, która łączy do dzisiaj". W ramach projektu Interreg VA Republika Czeska - Polska wykonano m.in. wyposażenie multimedialne w obiekcie oraz zakupiono manekiny w strojach żołnierzy z tamtej epoki.
Ekspozycja w centrum jest interaktywna. Turyści mogą się dowiedzieć, jak twierdza działała w przeszłości, obejrzeć m.in. unikalne kule armatnie znalezione na terenie Szańców. Na terenie centrum działa wypożyczalnia rowerów elektrycznych, którymi można ruszyć na trasę rowerową opisaną w przewodniku dostępnym na stronie GOTIC-u - tutaj. Historyczny wymiar uroczystości podkreśliło uczestnictwo grup rekonstrukcyjnych z Czech i Polski działających w ramach projektu „Rebel regiment” i związanych ze stowarzyszeniem „Szansa dla szańców”.
Nowe centrum w Mostach było już otwarte dla zwiedzających w czasie wakacji. - W ciągu tych dwóch miesięcy odwiedziło nas ponad 2,5 tys. osób. Sprawdzamy cały czas częstotliwość odwiedzin i do niej chcemy dostosować godziny otwarcia. Jeśli ktoś chciałby zwiedzić twierdzę z przewodnikiem, prosimy o wcześniejszą kontakt i rezerwację na stronie gotic.cz – wyjaśnia Alena Kolčárková, dyrektor Góralskiego Centrum Informacji Turystycznej. W przyszłym roku Szańce będą świętowały 400. rocznicę powstania. Gmina planuje przygotowanie specjalnych obchodów.
Fortyfikacje Szańce powstały w XVI wieku celem obrony Przełęczy Jabłonkowskiej i i bogatego Śląska przed najazdem m.in. Turków. Fortyfikacje obejmowały 4 główne obiekty obronne ( Cierne, Svircinovec, Buovec, Mosty) na czele z mosteckimi obwarowaniami oraz kilka mniejszych obiektów, wśród których znajdował się m.in. Woli Szaniec w Koniakowie ( teren obecnego Centrum Pasterskiego).
Więcej informacji pod linkami:
